Obróbka ręczna wchodzi w zakres prac ślusarskich i ma na celu nadanie przedmiotom żądanych kształtów i właściwych wymiarów oraz poprawę jakości powierzchni, najczęściej poprzednio obrobionych mechanicznie. Często prace ślusarskie wiążą się z pracami montażowymi, które mają na celu dopasowanie składanych części i zapewnienie prawidłowej ich współpracy.
Mimo znacznego postępu w dziedzinie obróbki metali, a w szczególności w zakresie mechanizacji i automatyzacji procesów wytwarzania, obróbka ręczna nie straciła na znaczeniu. O roli i znaczeniu obróbki ręcznej w przemyśle mogą świadczyć liczby określające w procentach udział operacji ślusarskich i montażowych w stosunku do operacji maszynowych. W budownictwie maszyn roboty tego typu zajmują średnio około 30% czasu przeznaczonego na całkowitą obróbkę produktu. Podana wartość udziału robót ręcznych w ogólnym czasie wytwarzania odnosi się do produkcji seryjnej. Udział ten jest znacznie większy, gdy produkcja ma charakter jednostkowy.
Dział obróbki ręcznej:
- Przyrządy i narzędzia pomiarowe oraz sposoby pomiaru
- Trasowanie na płaszczyźnie i przestrzenne
- Ścinanie , wycinanie i przecinanie metali
- Cięcie metali nożycami i na piłach
- Gięcie i prostowanie metali
- Piłowanie powierzchni płaskich i kształtowych. Piłowanie mechaniczne
- Wiercenie , pogłębianie, rozwiercanie
- Gwintowanie. Nacinanie gwintów zewnętrznych i wewnętrznych
- Skrobanie metali
- Nitowanie